حمل‌و‌نقل از سری نیاز‌های عمومی هر جامعه‌ای است که به دلیل اهمیت و ضرورت آن، جوامع همواره درحال به‌روزرسانی و استفاده از جدیدترین فناوری‌ها و تکنولوژی روز، در این سیستم می‌باشند. امروزه استفاده از فناوری اطلاعات در حمل‌و‌نقل و ایجاد سامانه هوشمند حمل‌و‌نقل، یک راهکار مهم و کارآمد برای بهبود کارایی حمل‌و‌نقل به شمارمی‌رود. این سامانه جابجایی بار، به شرکت‌ها و کاربران در تصمیم‌گیری بهتر برای بهینه‌سازی حمل‌و‌نقل کالا و سهولت ارسال و دریافت بارها، به شکل ایمن و سریع کمک می‌کند.

اطلاع از مراحل ارسال، زمان تحویل، موقعیت فعلی بار و ... از جمله مواردی هست که دانستن این موارد، اطمینان خاطر بیشتری را برای مشتریان فراهم می‌کند. ضمن اینکه با بالا رفتن نظم و سازماندهی، شرکت حمل‌ونقل را نیز در کنترل هر چه صحیح‌تر بارها، یاری می‌دهد. در ادامه به چگونگی کمک‌رسانی سامانه حمل‌و‌نقل هوشمند به بهبود کارایی حمل‌و‌نقل و مزایای آن و معرفی سامانه حمل‌ونقل، بیشتر می‌پردازیم.

به کمک سامانه حمل‌و‌نقل، رانندگان وسایل نقلیه این توانمندی را خواهند داشت که داده‌ها و اطلاعات شرایط ترافیکی همچون پیش‌بینی وضعیت ترافیک، وضعیت مسیرهای مناسب،آگاهی از خطرات و تصادفات و سایر مسایل را به‌صورت خودکار دریافت‌ نمایند. آگاهی از این موارد می‌تواند در کاهش تاخیرات و ازدحام در شبکه جاده‌ای و بهبود کارایی حمل‌و‌نقل موثر باشند.

سامانه حمل‌و‌نقل هوشمند تنها به‌معنی کنترل حمل‌و‌نقل مسافران و کالاها در مقیاس جاده‌ای نیست، بلکه در تمام زمینه‌های حمل‌و‌نقل، از ترافیک شهری و مسیریابی گرفته تا حمل‌و‌نقل کالاهای بزرگ و ترانزیت‌ها را در بر می‌گیرد.

از نمونه‌های این سامانه‌های هوشمند حمل‌و‌نقل، می‌توان به سامانه حمل‌و‌نقل هوشمند ترابار اشاره کرد.

سامانه حمل‌و‌نقل هوشمند کالا مزایای بسیاری دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از:

مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مزیت سامانه حمل‌و‌نقل هوشمند، صرفه‌جویی در هزینه‌ها و کاهش خسارات و در نتیجه افزایش بازدهی است. با کسب اطلاعات کامل هزینه‌ها از ارائه‌دهندگان خدمات حمل‌و‌نقل مختلف، امکان یافتن بهترین قیمت برای مشتری به آسانی فراهم می‌آید.

صاحبان کالا در این سامانه این توانایی را دارند تا چندین محموله را به‌صورت هم‌زمان و خودکار، ردیابی نمایند. سامانه حمل‌و‌نقل هوشمند تمام اطلاعات مسیر و حمل‌و‌نقل را در لیستهای دقیق و خوانا سازماندهی می‌کند، که به مدیران در تصمیم‌گیری سریع و کارآمد کمک زیادی می‌رساند. از روی‌ دیگر، سامانه حمل‌و‌نقل هوشمند با ارائه اطلاعات لحظه‌ای مسیر، میزان خطاهای انسانی را که اغلب منجر به تصمیمات حادثه‌آفرین می‌شوند، به طرز چشمگیری کاهش می‌دهد.

سامانه حمل‌و‌نقل هوشمند در درجه اول، موردنیاز مشاغلی است که حمل، جابجایی و دریافت کالا در آن‌ها به صورت منظم انجام می‌شود. از جمله: تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان، شرکت‌های تجاری، خرده‌فروشی‌ها و شرکت‌هایی که خدمات لجستیکی ارائه می‌دهند. تقریبا اکثر مشاغل صنعتی از ساختمان‌سازی تا علوم زیستی می‌توانند از سامانه مدیریت حمل‌و‌نقل بهره‌مند شوند.

امروزه سطح انتظارات مشتری ها درحال تغییر می‌باشد؛ آن‌ها نه‌تنها درخواست تحویل به موقع کالاهایشان بلکه درخواست‌های جدیدی نیز دارند برای تحویل دو روزه و یک‌روزه و حتی همان‌ روز، با به‌روزرسانی‌های سریع و ارائه اطلاعات کامل و آنی در طول فرآیند حمل.

تکنولوژی یادگیری ماشینی با ارائه توصیه‌های مناسب‌تر و پیش‌بینی‌های دقیق‌تر، سامانه‌های حمل‌ونقل را باهوش‌تر خواهد کرد. فناوری‌های جدیدی هم به‌زودی در دسترس سامانه‌های حمل‌ونقل قرار خواهند گرفت؛ که برخی از آن‌ها عبارتند از:

1- نظارت بر ناوگان اینترنت اشیا:  دستگاه‌ها و حسگرهای جدید بررسی اشیا، نظارت بر حمل‌ونقل دارایی‌ها در طول مسیر را به امری عادی تبدیل می‌کنند.
2- دستیارهای دیجیتال: این دستیارها می‌توانند مکالمه‌ای را به مشتری ارائه دهند که به‌صورت لحظه‌ای به داده‌های حمل‌و‌نقل کالاها دسترسی داشته باشند؛ که ارتقای کیفیت خدمات حمل‎‌و نقل و رضایت مشتری را فراهم می‌کند.

3- هوش تطبیقی و یادگیری ماشینی: با استفاده از یادگیری ماشینی و دسترسی راحت به داده‌ها و تجربه‌های پیشین، سامانه حمل‌ونقل قادر به پیش‌بینی دقیق‌تر زمان لازم برای ترابری، برنامه‌ریزی بهتر ظرفیت‌ها و از همه مهم‌تر شناسایی محموله‌های در معرض خطر خواهد بود. محموله‌های در معرض‌ خطر شامل مواردی ازجمله کالاهایی که به‌زودی منقضی می‌شوند و یا برخی محصولات حساس به زمان یا حساس به دما و ضربه، می‌شوند. هوش مصنوعی پیشرفته این امکان را فراهم می‌سازد تا پیشنهاد‌های دقیق‌تر و بهتری، مانند مسیرهای جایگزین تحویل در بخش‌های پرترافیک یا مسیرهای دارای شرایط دمایی مناسب‌تر یا دارای تکانه‌های کمتر، را ارائه‌ دهند.

با پیشرفت تکنولوژی به صورت هرروزه، سامانه جابجایی بار هم پیشرفت بیشتری می‌کند و با بهبود کارایی حمل‌ونقل کالا، دستیابی به سطوح ایمنی بالاتر، ارتقای بهره‌وری اقتصادی و افزایش سرعت، کیفیت خود را افزایش خواهد‌ داد.